واشر سرسیلندر چیست؟
موتور خودروهای احتراقی از دو نیم‌تنه بالایی و پایینی تشکیل شده‌اند. نیم‌تنه بالا که ارتفاع کمتری دارد، سوپاپ‌ها و میل‌سوپاپ‌ها را در خود جای می‌دهد. این بخش به عنوان سرسیلندر شناخته می‌شود. نیم‌تنه پایین نیز با عنوان بلوک سیلندر یا بدنه موتور شناخته شده و شامل بلوک موتور، میل‌لنگ، شاتون و پیستون است.
برای اینکه موتور خودرو عملکرد درستی از خود ارائه دهد، لازم است این بخش‌ها روی یکدیگر ثابت شوند و هیچ درزی بین آن‌ها وجود نداشته باشد. واشر سرسیلندر دقیقا همان قطعه‌ای است که برای عایق‌بندی شکاف میان سرسیلندر و بدنه موتور مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این قطعه از فلز و مواد مقاوم در برابر حرارت مانند آلومینیوم، مس و پنبه نسوز ساخته شده است و مدت زیادی در برابر حرارت و فشار بالا دوام می‌آورد. واشر سرسیلندر با اینکه ضخامت زیادی ندارد، کاملا با حفره‌های کف سرسیلندر و قسمت بالای بدنه موتور منطبق است. بدین ترتیب، سیالاتی نظیر روغن، خیلی راحت و بدون نشت به سرسیلندر راه پیدا کرده و عمل روان‌کاری را انجام می‌دهند. مایع خنک‌کننده نیز، بدون نشت به داخل روغن یا سیلندر حرکت کرده و خنک‌کاری موتور را انجام می‌دهد.
نشانه‌های سوختن واشر سرسیلندر
تا زمانی که واشر سرسیلندر سالم باشد، وظایف خود را به درستی انجام داده و اختلالی در عملکرد موتور به‌وجود نمی‌آید. اما اگر این قطعه بر اثر حرارت و فشار خاصیت خود را از دست بدهد یا به اصطلاح بسوزد، آب‌بندی مناسبی بین نیمه بالا و پایین موتور برقرار نمی‌شود.
با اینکه سوختن واشر سرسیلندر معمولا در اثر حرارت بالا به‌وجود می‌آید، اما عوامل دیگری نظیر فشار بالا و فرسودگی ناشی از کارکرد زیاد نیز می‌توانند از دلایل سوختن واشر سرسیلندر و بروز ایراد در این قطعه باشند. لازم است بدانید سوختن واشر سرسیلندر یکباره اتفاق نمی‌افتد و پیش از آن، علائم و نشانه‌هایی را از خود نشان می‌دهد. از جمله مهم‌ترین نشانه‌های سوختن واشر سرسیلندر عبارتند از:
سخت استارت خوردن خودرو
وقتی واشر سرسیلندر ایراد دارد، در زمان خاموش کردن خودرو، مایع خنک‌کننده از فضای اطراف سیلندر به داخل محفظه سیلندر نشت پیدا می‌کند و بخارات آن روی نوک الکترود شمع خودرو می‌نشیند. در این صورت وقتی بخواهید خودرو را دوباره استارت بزنید، ماشین خوب روشن نمی‌شود و تا مدتی با لرزش و ریپ زدن کار می‌کند.
خروج دود سفید از اگزوز خودرو
در حالت نرمال و طبیعی و زمانی که هوا سرد نیست، گازهای خروجی از اگزوز به صورت بی‌رنگ هستند. وقتی واشر سرسیلندر بسوزد، آب رادیاتور به داخل سیلندر نفوذ پیدا می‌کند و همراه با مخلوط سوخت و هوا در مرحله انفجار به بخار تبدیل می‌شود. در این صورت با باز شدن سوپاپ، دود به شکل بخار سفید رنگ از اگزوز خارج خواهد شد.
کم شدن آب رادیاتور
سطح مایع خنک‌کننده باید تقریبا ثابت بماند و به طور ناگهانی پایین نرود. اگر شاهد کم شدن سطح مایع خنک‌کننده بودید، ابتدا نشتی آب از لوله‌ها و شلنگ‌ها را بررسی کنید. در صورت سالم بودن این قطعات، می‌توان حدس زد که واشر سرسیلندر دچار سوختگی شده وآب رادیاتور از طریق سوختن درون سیلندر در حال هدر رفتن است. این اتفاق مخصوصا در زمانی که واشر سرسیلندر آسیب زیادی دیده باشد، با خروج دود سفید رنگ از اگزوز همراه است.
متورم شدن شلنگ‌های آب موتور
هوای فشرده درون سیلندر نباید از درز بین سرسیلندر و بدنه موتور خارج شود. یکی از وظایف واشر سرسیلندر این است که از خروج هوای فشرده سیلندر هنگام بالا آمدن پیستون جلوگیری کند. وقتی واشر سرسیلندر ایراد پیدا کرده یا دچار سوختگی شدید می‌شود، کمپرس موتور وارد مجاری خنک‌کننده شده و روی شلنگ‌های آب موتور فشار می‌آورد. در صورت زیاد بودن کمپرس، شلنگ‌ها کم‌کم متورم می‌شوند و به اصطلاح باد می‌کنند.
حباب درون مخزن رادیاتور
از دیگر نشانه‌های ورود کمپرس سیلندر به درون آب، مشاهده حباب‌های هوا در مخزن آب رادیاتور در هنگام روشن بودن موتور است. این مورد نیز از علائم سوختن واشر سرسیلندر محسوب می‌شود.
مخلوط شدن آب و روغن
گاهی اوقات در اثر سوختن واشر سرسیلندر، آب یا روغن از مجاری مخصوص خود خارج شده و به مجرای سیالات دیگر ورود پیدا می‌کنند. در اثر این اتفاق، اصطلاحا گفته می‌شود ماشین آب روغن قاطی کرده است. اگر مشاهده کردید روغن حالت شفاف و عادی خود را از دست داده و رنگ شیری به خود گرفته است، باید بدانید که آب و روغن با یکدیگر مخلوط شده‌اند و احتمالا واشر سوزانده است.
نفوذ روغن به مجرای آب رادیاتور
همان‌طور که می‌دانید، روغن با آب مخلوط نمی‌شود و روی آن معلق می‌ماند. گاهی اوقات در اثر سوختن واشر سرسیلندر، روغن وارد مخزن آب رادیاتور می‌شود و روی سطح مخزن مایع خنک‌کننده را می‌پوشاند. اگر درون مخزن مایع خنک‌کننده قطرات روغن مشاهده کردید، به احتمال بسیار زیاد واشر سرسیلندر خودروی شما دچار نقص یا سوختگی شده است.
شنیدن صدای شرشر آب
گاهی اوقات خراب شدن واشر سرسیلندر منجر به تولید صداهای غیرطبیعی مانند شرشر آب می‌شود. با اینکه چنین ایرادی خیلی رایج نیست، اما در صورت مواجه با آن، حتما به یک تعمیرگاه مراجعه کنید تا علت دقیق مشکل مشخص شود.
افزایش غیرعادی دمای موتور
اگر سیستم خنک‌کننده به درستی کار کند، دمای موتور از یک محدوده مشخص فراتر نمی‌رود. با این حال، گاهی اوقات در اثر سوختن واشر سرسیلندر و علی‌رغم سالم بودن سیستم خنک‌کننده، می‌توان شاهد افزایش دمای موتور بیش از حد استاندارد بود. این افزایش دمای غیرعادی، به مالک خودرو می‌فهماند که واشر سرسیلندر ایراد پیدا کرده و هر چه سریع‌تر باید تعمیر شود.
متورم شدن شلنگ‌های آب موتور
هوای فشرده درون سیلندر نباید از درز بین سرسیلندر و بدنه موتور خارج شود. یکی از وظایف واشر سرسیلندر این است که از خروج هوای فشرده سیلندر هنگام بالا آمدن پیستون جلوگیری کند. وقتی واشر سرسیلندر ایراد پیدا کرده یا دچار سوختگی شدید می‌شود، کمپرس موتور وارد مجاری خنک‌کننده شده و روی شلنگ‌های آب موتور فشار می‌آورد. در صورت زیاد بودن کمپرس، شلنگ‌ها کم‌کم متورم می‌شوند و به اصطلاح باد می‌کنند.
حباب درون مخزن رادیاتور
از دیگر نشانه‌های ورود کمپرس سیلندر به درون آب، مشاهده حباب‌های هوا در مخزن آب رادیاتور در هنگام روشن بودن موتور است. این مورد نیز از علائم سوختن واشر سرسیلندر محسوب می‌شود.
مخلوط شدن آب و روغن
گاهی اوقات در اثر سوختن واشر سرسیلندر، آب یا روغن از مجاری مخصوص خود خارج شده و به مجرای سیالات دیگر ورود پیدا می‌کنند. در اثر این اتفاق، اصطلاحا گفته می‌شود ماشین آب روغن قاطی کرده است. اگر مشاهده کردید روغن حالت شفاف و عادی خود را از دست داده و رنگ شیری به خود گرفته است، باید بدانید که آب و روغن با یکدیگر مخلوط شده‌اند و احتمالا واشر سوزانده است.
نفوذ روغن به مجرای آب رادیاتور
همان‌طور که می‌دانید، روغن با آب مخلوط نمی‌شود و روی آن معلق می‌ماند. گاهی اوقات در اثر سوختن واشر سرسیلندر، روغن وارد مخزن آب رادیاتور می‌شود و روی سطح مخزن مایع خنک‌کننده را می‌پوشاند. اگر درون مخزن مایع خنک‌کننده قطرات روغن مشاهده کردید، به احتمال بسیار زیاد واشر سرسیلندر خودروی شما دچار نقص یا سوختگی شده است.
شنیدن صدای شرشر آب
گاهی اوقات خراب شدن واشر سرسیلندر منجر به تولید صداهای غیرطبیعی مانند شرشر آب می‌شود. با اینکه چنین ایرادی خیلی رایج نیست، اما در صورت مواجه با آن، حتما به یک تعمیرگاه مراجعه کنید تا علت دقیق مشکل مشخص شود.
افزایش غیرعادی دمای موتور
اگر سیستم خنک‌کننده به درستی کار کند، دمای موتور از یک محدوده مشخص فراتر نمی‌رود. با این حال، گاهی اوقات در اثر سوختن واشر سرسیلندر و علی‌رغم سالم بودن سیستم خنک‌کننده، می‌توان شاهد افزایش دمای موتور بیش از حد استاندارد بود. این افزایش دمای غیرعادی، به مالک خودرو می‌فهماند که واشر سرسیلندر ایراد پیدا کرده و هر چه سریع‌تر باید تعمیر شود.
